Duinen en kwelders zijn natuurlijke systemen die direct of indirect bijdragen aan de bescherming van Nederland tegen overstromingen.

Het Rijk wil dat alle primaire waterkeringen waaronder ook natuurlijke zoals duinen voldoen aan wettelijke veiligheidsnormen. De verantwoordelijke waterbeheerders (Rijk en Waterschappen) dienen de verschillende waterkeringen op sterkte te houden.

Tussen 2001 en 2011 hebben de verantwoordelijke waterbeheerders meer inzicht gekregen in de veiligheidswerking/bijdrage van duinen als (primaire) waterkeringen. Er is tevens belangstelling ontstaan voor de bijdrage aan de veiligheid tegen overstromingen van andere natuurlijke habitats zoals kwelders, schorren en (riet)moerassen). De vegetatie in deze gebieden heeft een golfremmende werking en draagt zo bij aan de veiligheid en aan het beperken van het onderhoud van achterliggende primaire waterkeringen als dijken. Ten aanzien van de veiligheidsbijdrage van deze vooroevers aan primaire waterkeringen wordt onderscheid gemaakt naar dijkvakken met natuurlijke golfremmende vooroevers en dijken met alleen ondiep water en met dieper water voor de dijk.

Duinen, kwelders, schorren en (riet)moerassen vertegenwoordigen echter ook belangrijke natuurwaarden (habitats) die internationale status hebben. De vegetatie zorgt voor de invang van slib, biedt meer broed- en leefgebied voor organismen die verder opgroeien in hun prioritaire habitat. Het in stand houden van deze habitats is dan ook belangrijk.

De combinatie van primaire waterkeringen met natuurlijke begroeide vooroevers biedt een innovatieve 'natuur inclusief' oplossing die kan bijdragen aan de bescherming tegen overstromingen. In de toekomst zou deze combinatie kunnen worden meegenomen bij het ontwerpen van nieuwe waterkeringen.

Het aantal kilometers aan natuurlijke waterkeringen dat wordt getoetst is toegenomen maar dit betreft momenteel alleen de duinen. Deze worden formeel getoetst aan de hoogwaterbeschermingsnormen. Voor de overige natuurlijke waterkeringen ontbreekt formeel (nog) een toetsprotocol.